Chân phước Ni-côn Gô-nhi Chúa Lên Trời
B. Ascension Nicol Gonhi
(1868-1940)
Đôi chân không mệt mỏi…
Khi trưng dẫn hình ảnh các nhà truyền giáo, người ta thường trưng dẫn hình ảnh hai vị thánh có đời sống rất trái ngược nhau nhưng lại được làn Bổn mạng các xứ truyền giáo: đó là hình ảnh nam nhi kiên cường của thánh Phan-xi-cô Sa-vi-ê và hình ảnh nữ nhi yếu đuối của thánh Tê-rê-sa Hài Đồng. Hôm nay, chúng ta chiêm ngắm vị nữ chân phước truyền giáo không mệt mỏi của thế kỷ XX, chân phước Ni-côn Gô-nhi để chúng ta thấy một hình ảnh mới, hình ảnh nữ truyền giáo của ngày hôm nay cho thế giới hôm nay.
Ni-côn Gô-nhi sinh ngày 14/3/1868 tại Ta-phan-la, Na-va-rê, Tây Ban Nha; là con út trong gia đình bốn người con; cha là chủ cửa hàng chuyên về các mặt hàng nông nghiệp; năm lên bốn mẹ Gô-nhi qua đời.
Năm lên 13 tuổi (12/1881), cha của Ni-côn Gô-nhi gởi cô vào trường nội trú của các nữ tu Dòng Ba Thánh Đa Minh tại Huê-ca (Huesca). Tại đây Gô-nhi đã trải nghiệm về các sinh hoạt trong trường. Ba năm sau, khi Gô-nhi lên 16 tuổi, cha và mẹ kế của Ni-côn Gô-nhi nhận thấy Gô-nhi đã được giáo dục đầy đủ để trở thành một thiếu nữ, nên đã rút Gô-nhi ra khỏi trường.
Trở về nhà, Ni-côn Gô-nhi bày tỏ cho cha lựa chọn về ơn gọi dâng hiến mà cô đã được hấp thụ trong trường. Được cha cho phép, Ni-côn Gô-nhi trở lại trường dòng xin nhập tu. Năm lên 19 tuổi Ni-côn Gô-nhi được tuyên khấn (1886), lấy tên là Ma-ri-a Lên Trời của Thánh Tâm. Ni-côn Gô-nhi trở thành giáo viên ở lại phục vụ tại trường trong suốt 27 năm.
Những năm đầu của thế kỷ XX, chính phủ Tây Ban Nha đã ban hành luật pháp mới. Trường nội trú của sơ Ni-côn Gô-nhi bị buộc ngưng hoạt động năm 1913. Trước tình hình đó, các nữ tu đã được mời gọi dấn thân vào sứ vụ truyền giáo ở Tân Thế Giới. Năm nữ tu đã tình nguyện, trong đó sơ Ni-côn Gô-nhi làm trưởng nhóm. Họ đã đến Pê-ru vào ngày 30/12/1913 cùng với các giám mục và một vài tu sĩ Đa Minh khác.
Sau hai năm hội nhập văn hoá và thích nghi, các nữ tu đã bắt đầu dạy cho các thiếu nữ dân tộc bản địa và xây dựng một trường học. Các nữ tu cũng mở cửa đón tiếp và chăm sóc sức khoẻ cho người nghèo.
Năm năm sau (05/10/1918) tu viện đầu tiên của các nữ tu ở vùng Tân Thế Giới được thành lập, theo tinh thần Dòng Ba thánh Đa Minh. Sơ Ni-côn Gô-nhi được bầu làm bề trên tiên khởi. Sau đó sơ bổ nhiệm các nữ tu đi truyền giáo và thành lập các cộng đoàn ở các nước khác. 15 năm sau - tức là năm 1932, sơ đã lập cộng đoàn ở Trung Hoa. Sơ cũng trở lại thành lập cộng đoàn ở các nước châu Âu khác và ở Tây Ban Nha, nơi mà có thể làm nhà Mẹ và là trung tâm đào tạo nhân sự cho việc truyền giáo.
Khi sơ Ni-côn Gô-nhi 70 tuổi (1938), sơ cảm thấy yếu mệt, tuy nhiên sơ vẫn được chị em tín nhiệm, trao trách vụ điều hành tu viện trong nhiệm kỳ thứ ba. Sơ qua đời năm sau đó vào ngày 24/02/1940.
Hiện nay Hội dòng do sơ thành lập có 785 nữ tu, phục vụ tại 21 quốc gia, trên năm châu lục. Nhà mẹ hiện đang ở Ma-rit, Tây Ban Nha. Trong số các thành viên của Hội dòng, đã có bốn nữ tu được phúc tử đạo trong các cuộc bách hại ở cộng hòa Công-gô ngày 25/11/1964.
Ngày 15/5/2005, tại quảng trường thánh Phêrô, nữ tu Ni-côn Gô-nhi Mẹ Lên Trời được phong chân phước.
Đức hồng y Ê-mi-nen-tê đã nói về nữ tu Ni-côn Gô-nhi trong ngày lễ phong chân phước cho ngài như sau: Chân phước Ni-côn Gô-nhi là một trong những nhà truyền giáo vĩ đại của thế kỷ XX. Từ khi còn trẻ, sơ đã biến cuộc sống của mình như một món quà cho Chúa và cho tha nhân… Sơ là một nhà giáo dục tuyệt vời, đáng yêu và mạnh mẽ,… Ở tuổi 45, Chúa đã gọi sơ trở thành một nhà truyền giáo tại Pê-ru… Sứ vụ truyền giáo của sơ rất tốt đẹp, rộng lớn và hiệu quả. Nó để lại một dấu ấn sâu sắc về lịch sử truyền giáo của Giáo Hội… Sơ có tính khí của một chiến binh dũng cảm, không mệt mỏi, cùng với một sự dịu dàng của người mẹ… Cho dù sơ có ở trong hoàn cảnh nào thì Thiên Chúa vẫn luôn được rao truyền và được vinh danh.
Lạy Chúa, xin Chúa thương gìn giữ, bảo vệ và chúc lành cho các nhà truyền giáo. Xin cho chúng con là những người trẻ luôn hăng say dấn thân trên cánh đồng truyền giáo mới, bằng sức mạnh và con tim yêu thương của Chúa.